Ik zag een documentaire over een kind in de jeugdhulpverlening. Een aangrijpend verhaal, over Alicia. Het meisje wordt op 1 jarige leeftijd weggehaald bij haar moeder en in de eerste instantie geplaatst in een pleeggezin. Als ze 4 jaar is, moet ze daar weer weg omdat de pleegvader overlijdt, en de pleegmoeder de zorg niet meer aankan. Daarna gaat Alicia in een tehuis wonen, op de groep.
De docu begint op haar 9e met een moment, waarop ze heel verdrietig is. Ze kan niet begrijpen waarom andere kinderen eerder een plekje krijgen in een pleeggezin dan zij. De reden daarvoor is blijkbaar dat de hulpverleners graag goede zorg willen geven aan Alicia, en wachten op een gezin wat echt bij haar past. Ik vond het hartverscheurend om te zien hoezeer Alicia verlangt naar iemand die er echt voor haar is, in de eerste instantie haar eigen moeder, maar voor een lieve pleegmoeder zou ze ook alles over hebben. Alicia is een gevoelig en expressief kind dat écht contact zoekt. Ze heeft behoefte aan warm en lichamelijk contact. Eigenlijk aan precies datgene dat professionals niet willen of kunnen geven: hechting. Daarnaast vond ik het ook confronterend om te beseffen dat de hulpverleners, hoe goed ze het ook bedoelen, zo ontzettend de plank mis slaat bij dit meisje, met hun professionele houding! Ze doen oprecht hun best, maar ze zijn voortdurend bezig met opvoedplannen en doelen. Ze willen van alles uitleggen en bijsturen op momenten dat het overduidelijk is dat het kind overspoeld wordt door gevoelens van verdriet en verlatenheid. Ze sussen, troosten, relativeren, overtuigen of leiden haar af van haar verdriet. Niemand maakt er echt contact mee, er wordt nauwelijks erkenning gegeven aan haar immense gevoelens. Het lijkt alsof de profs er geen raad mee weten, misschien omdat de gewenste praktische oplossing niet voorhanden is. Er is ooit besloten dat het kind niet goed af is bij de moeder, maar er is ook geen passend alternatief. Het lijkt erop dat de hulpverleners zich machteloos, en misschien zelfs ook wel schuldig voelen. Als dat zo is zijn zij ook niet in staat om een veilige ruimte te bieden waarin het kind bij het verdriet kan zijn. Inmiddels loopt de innerlijke spanning bij Alicia hoog op. Kleine teleurstellingen worden onverdraaglijk en ze ontploft regelmatig in een aanval van woede of hysterie. Ze weet zich duidelijk geen raad meer met zichzelf. En ook de opvoedkundige opmerkingen van hulpverleners op de groep, en op school kan ze niet meer horen. Ze gaat zich overdreven storend gedragen of houdt letterlijk de handen tegen haar oren. Niemand heeft de goede oplossing, en het lukt Alicia niet om zich, met het gemis waarmee zij leeft, aan te passen aan de klinische omgeving van de tehuizen. Alles ontwikkelt zich van kwaad tot erger. Aan het einde van de docu, als Alicia 13 is, zit ze in de zwaarst gesloten jeugdinstelling van het land, en krijgt verschillende soorten medicatie voorgeschreven. Ik heb tranen met tuiten gehuild toen ik dit zag. Niet alleen om Alicia, dat meisje dat van nature zo transparant is dat je heel vanzelf in haar huid kruipt en met haar meeleeft. (Je zou haar zo in huis willen nemen!) Maar ook om al die andere kinderen die opgroeien zonder liefdevolle familie om zich heen. Ook om mijn eigen kinderen naar wie ik vast en zeker ook meer dan eens te kort heb geschoten. En eigenlijk om ons allemaal; de mensheid, en het onvermogen dat we ervaren om er echt te zijn voor een ander, en uiteindelijk ook jezelf. Natuurlijk werd ook mijn eigen innerlijk kind geraakt, en was het op een bepaalde manier heel herkenbaar. Het verlangen naar een diepe emotionele band met iemand, twee zachte armen om je heen, iemand die je ziet, om bij te horen. Toch heeft deze documentaire mij ook positief geïnspireerd. Je ziet de falende hulpverlening. Je ziet hoe het uitblijven van zorg voor haar emoties, en de gerichtheid op het sturen van haar gedrag, Alicia letterlijk steeds verder van huis brengt. Ik vraag mij af hoe het dit kind, en vele anderen in een soortgelijke situatie, zou zijn verlopen als ze van jongs af aan was opgevangen door hulpverleners die hadden geleerd om empathisch te luisteren. Als zij werkelijk erkenning had gekregen voor haar verdriet en andere gevoelens, zelfs als niemand haar situatie voor haar kon veranderen. Dan had ze al vroeg geleerd dat ze helemaal mocht zijn wie ze was, mét alle gevoelens in haar, en hoe ze die gevoelens de ruimte zou kunnen geven die ze verdienen. Zodat ze het vertrouwen had kunnen ontwikkelen, dat ze in staat is om deze gevoelens te dragen en te leven als een ‘normaal’ meisje, zoals ze zichzelf zo graag wilde zien. Nu raakte ze juist in een negatieve spiraal terecht, en kreeg ze voor haar gevoel voortdurend bevestiging van haar diepste wond: ‘niemand vind mij lief..’ Want wat maakte het zo moeilijk voor haar verzorgers om haar verdriet helemaal te omarmen? Was het het protocol dat belemmerde om echt bij haar te zijn in haar verdriet? Om haar de knuffels te geven waar ze zo overduidelijk behoefte aan had? Of was het ook een persoonlijk onvermogen om zo een diep verdriet onder ogen te zien? Hoe weinig hebben we nog geleerd over emoties, en hoe die op een gezonde manier kunnen bijdragen aan onze ontwikkeling! Gelukkig komt daar nu eindelijk verandering in, en zijn meer en meer mensen bezig met bewustzijn, meditatie, mindfullness, geweldloze communicatie, en natuurlijk focussen. Allemaal methoden die ons leren om te zijn met wat er is. Het wordt echt tijd voor een grote verschuiving in het omgaan met elkaar, met emoties, met de aarde... Wat als professionals in de zorg- en hulpverlening zich zouden bekwamen in Focussen? Ik besef ineens hoe belangrijk dát is! Bij Focussen gaat het niet over het aanbieden of vinden van een oplossing. Het gaat om kunnen ontspannen in het ongemak. In dit geval om het verdrietige en het boze te erkennen, te horen, voelen en verder verkennen. Om het er helemaal te laten zijn, zonder er in te verdrinken en zonder het weg te willen hebben. Zodat het door kan stromen, ontwikkelen. Want alles wat onderdrukt of genegeerd wordt, zal alleen maar harder gaan roepen om aandacht. Het wil gezien worden! Het hoort erbij, en alleen door dat te erkennen kan er rust komen. Hulpverleners die kunnen focussen zullen beter toegerust zijn om er ook op emotioneel vlak te zijn voor hun cliënten.
0 Comments
|
AuteurSaskia Kimman Archieven
April 2022
CATEGORIEËN
|